مراسم چک چکو

واژه چک‌چکو برگرفته از کلمه چکاچک و صدای برخورد شمشیرهاست . دسته عزاداران با لباس های سیاه و شال های سبز در یک دایره در میدان مرکزی شهر حلقه زدند و در فاصله یک قدم می گردند، در میان دست هایشان چوب های کوچکی وجود دارد. در میانه مرثیه خوان ایستاده و می خواند : این دل تنگم عقده ها دارد گوییا میل کربلا دارد ای یزید این سر، بر تو مهمان است گز لبش جاری، صوت قران است مردان سیاه پوش چوب ها را به بالای سر می برند و بر هم می سایند و با آهنگ مرثیه خوان تکرار می کنند : کز لبش جاری صوت قران است صدایی چک چک چوب ها با صدای مرثیه خوان در هم می پیچد. آیین نمایشی چک چکو هر ساله در استهبان فارس در ظهر عاشورا بر پا می شود . این آیین شکلی سمبلیک از اتفاقاتی است که پس از شهادت سرور آزادگان جهان حضرت اباعبدالله الحسین بر پا می شود. مردم این شهر همسایه زاگرس معتقدند بر اساس روایت مورخین پس از شهادت امام حسین لشکریان یزید به دستور شمر لعین اسب هایشان رابر جنازه شهدای کربلا می تازند و این صدای چک چک یاد آور سم کوبی اسبان اشقیا بر بدن های مطهر اولیا است. مرثیه خوان دوباره می خواند: ای فرنگی در مجلست حاضر این چه آیین و ، این چه ایمان است ؟ سید محمد غضنفر پور مرثیه خوان این گروه در خصوص این آیین به میراث خبر توضیح می دهد:«این آیین نمایشی در استهپان فارس در عصر عاشورا برگزار می شود.» وی در خصوص عقیده بر پایی این آیین می گوید:« مراسم چک چکو اشاره به چک چک سم های اسب بر بدن مطهر امام یا چک چک شمشیر در صحنه جنگ است.» محمود خوش نیت سرپرست و کارگردان این آیین نیز با اشاره به برخی از روایت های برگزاری این مراسم می افزاید:«یکی از روایت های این آیین این است که در مجلس یزید هنگامی که سر مطهر شروع به خواندن قران کرد یزید لعین با چوب خیزران بر دهان آن حضرت ضرباتی زد.» مزن ظالم، چوب کین هر دم، بر لب پر خون کین لب پر خون بوسه گاه ختم رسولان است مزن ظالن، چوب خود بر دار ، پیش این چشمان یتیمانش مردان می چرخند و اشعار را با هم تکرار می کنند و چوب ها را بر هم می کوبند. غضنفر پور که ۵۰ سال است در این مراسم شرکت می کند و در رثای سرور شهیدان مرثیه می خواند در خصوص قدمت این مراسم در استهبان می گوید:« این مراسم ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال پیش دراین شهر برگزار می شد. بیشتر اشعارش ثابت است و اشعاری که انتخاب شده سنتی است و دهان به دهان نقل شده است.» خوش نیت می گوید:گویندگان این اشعار شاعران استهبان هستند که در طی سال ها این اشعار را سروده اند. » چک چکو نوعی تعزیه و نمایش سنگ پرانی است. عزاداران دو چوب تراشیده که از نوعی صندل تراشیده شده هاست را در مشت می گیرند و بر اساس آهنگ شعر مرثیه خوان دست ها را بر بالای سر می برند و آن ها را به هم می کوبند و سپس خم می شوند و سنگ ها را در میان پاها بار دیگر بر هم می زنند و یک قدم به جلو می روند. به گفته خوش نیت در اصل این مراسم با برهم زدن سنگ بر گزار می شد ولی به دلیل خورد شدن سنگ چوب جایگزین شد. کارگردان این گروه می گوید:« این مراسم نوعی نمایش است و حالت نمادین دارد .این نمایش که خاص روز عاشوراست ، با حضور حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفراجرا می شود.» اعضای این گروه عزاداران در محله آب بخش شهر استهبان گردهم می آیند و چک چکو را برگزار می کنند. مرثیه خوان دوباره با آواز می خواند: تو خود کشتی شاه دینم را می کشی اینک ، عابدینم را آه وای یاران، از دل زینب داد و فریاد از ، مشکل زینب می روم می بینم ، در کجا زینب شکوه از شمر بی حیا دارد. حلقه گسترده تر می شود چک چک فضا را پر می کند : می روم ببینم ببینم ، در کجا کلثوم از غم اکبر ، ناله ها دارد می روم ببینم ، در کجا قاسم عیش دامادی وین به پا دارد ؟ این دل تنگم عقده ها دارد گوییا میل کربلا دارد یا بکش ما را ، جای آن بیمار چون که این ، باب ما یتیمان است

دیدگاهتان را بنویسید