یکی از زیباترین مظاهر فرهنگ این منطقه مراسم ازدواج ” ایش ” یا ” عاروسی ( عروسی ) است ، ( واژه عیش در زبان عربی به معنای شادمانی و طرب است ) .در گذشته این مراسم ، مرحله به مرحله نام و برنامه خاصی داشته که مردم هم با رعایت این مراحل آنرا برگزار می کرده اند . در اولین مرحله یک یا دو زن برای دیدار از خانواده دختر به منزل وی رفته تا هم عروس آینده را ببینند و هم خبر رضایت دختر و خانواده اش را از این ازدواج برای خانواده پسر بیاورند . این مرحله را ” طلبون ” می گویند ، طلبون گاه بعلت تحقیق خانوادده دختر از وضعیت اخلاق و خانوادگی داماد آینده چند روز یا یک هفته ای کم و بیش طول می کشد ، در مرحله بعد با رضایت خانواده دختر ، خانواده پسر با وی برای پسند می روند ، پسند دیدار دختر و پسر است که با حضور بزرگتر هایشان که اکثرا” زن هستند صورت می گیرد . در این مرحله اگر دختر و پسر موافق با ازدواجشان بودند زمانی را برای تعیین مهریه مشخص می کنند ، به جلسه تعیین مهریه ” مهربُرون ” یا ” بله برون ” گفته می شود .
زمان ” عقد ” پس از بله برون تعیین می شود و تا فرا رسیدن آن دعوت از اقوام و آماده کردن ” سفره عقد ” مهمترین کارهاست .
عقد کردن مراسمی است که در آن خانواده عروس و داماد بر سفره ای که در آن قرآن ، آیینه و شمعدان ، نقل و قند ، عسل و ماست ، گردو و تخم مرغ ، بادام و پسته و شیرینی گذارده اند جمع می شوند و شخصی موجه ( روحانی ) خطبه عقد را می خواند . این زوج اکنون رسما” زن و شوهر محسوب می شوند . در مجلس عقد کنان ورود داماد به منزل عروس با قربانی گوسفند توسط خانواده عروس همراه است .
شب بعد از عقد ، خانواده داماد از عروس و خاواده اش برای صرف شام دعوت می کند که به آن پاگشای عقد می گویند . در شب سوم خانواده عروس از داماد و اطرافیانش دعوت می کند که آنرا ” رو وا کُنون ” می گویند . پس از مراسم عقد تا فرا رسیدن جشن عروسی مدت زمان یک ماه تا یکسال کم و بیش ممکن است بطول انجامد این دوران را دوران ” نومزادداری ” گفته اند .
ببا تعیین زمان عروسی و نزدیک شدن آن دوره نامزدی تمام می شود و خانواده های عروس و داماد بطور جداگانه از دوستان و اقوام خویش جهت شرکت در مراسم عروسی دعوت می کنند . به این کار ” مردم خَنو” می گویند .داماد در این جشن مخارج خوراک میهمانان خودو خانواده عروس را بعهده دارد .اگر خانواده داماد نخواهد خود برای خانواده عروس و میهمانانشان غذا تهیه کند لوازم آنرا بصورت خام ( خشکه ) به خانواده عروس تحویل مس دهد تا آنها خود پختن آنرا عهده دار شوند . این لوازم مانند گوشت ، روغن ، برنج ، حبوبات و … را ” پوره ” نام نهاده و بردنش به خانه عروس را ” پوره برُون ” می گویند .
خانواده عروس شب قبل از عروسی مقداری لوازم حمام از جمله حنا ، کُنار ، صابون ، تخم مرغ ( جهت صبحانه داماد ) حوله ، پارچه سوزنی و سارُخ ( مخصوص پیچیدن لباسها درآن ) همراه با مقداری لباس برای بستگان نزدیک داماد به منزل او مبرند . هدایائی که توسط خانواده عروس برای داماد و خانواده اش تهیه شده ” خلعتی ” نام دارد همه این وسایل به ” طشت دوماد” معروفند .
صبح زود عروس و داماد با دوستان و آشنایانش به حمام می رود همزمان با این کار در خانه داماد خوراک ” اونخود ” جهت ناهار تهیه می گردد . بعد از استحمام و بازگشت داماد به منزل از وی و همارهانش به خوراک اونخود پذیرایی می شود . گوشت ، روغن ، نخود ، زعفران ، ادویه جات از مهمترین مواد این خوراک است که مقداری از آن هم برای خانواده عروس فرستاده می شود .
در عصر همین روز عروس در منزل خود و داماد هم در منزل خودش ” وا می نشیند ” وانشستن عروس و داماد بدین گونه است که روبروی حوض خانه تختی قرار داده و بر روی آن کرسی می گذارند تا همه آنرا ببینند . عروس با داماد برآن می نشینند و اقوام و خویشان دوررو بر حوض به آواز و رقص محلی و نواختن سازهای محلی می پردازند . این مرحله را ” ایشو تموشا ” می گویند که ورود هر کس به آن آزاد است . البته در وانشستن عروس اکثرا” زنان محله و زنان اقوام وی حضور دارند . در این زمان مادر عروس یک نارنج و یک دستمال سبز رنگ با یک گلدان بهم منزل داماد می برد و با نثار کردن شیرنی و نقل بر سر او به منزل باز می گردد.
بعد از جشن و پایکوبی و خواندن واسونک نوبت به ” شباشی ” می رسد که همیشه مقداری پول است . داماد پس از این مراسم با یاران و همراهانش به زیارت امام زاده شهر –پیر مراد –می رود این برنامه را ” زیارت کنون ” می گویند .بعد از بازگشت به منزل و صرف شام مراسم ” زن آوردن ” شروع می شود خانواده داماد به همراه بزرگان فامیل با در دست گرفتن روشنائی های زنبوری و لاله و آینه و قرآن و یک اسب یراق کرده به درب منزل عروس می روند تا وی را به خانه داماد بیاورند .پدر عروس با بستن دستمالی که مقداری نان و حلوا در آن است به کمر عروس وی را سوار بر اسب کرده و مقداری انعام به کسی میدهد افسار اسب را در دست دارد و بدین ترتیب راهی خانه داماد می شود.
داماد در آستانه درب خانه با ورود عروس به وی ” پای انداز ” میدهد که معمولا” پای انداز زیارت مشهد و مکه و اماکن مقدسه است و. در هنگام ورود عروس به منزل ظرف آبی که مقداری برگ سبز در آن ریخته اند در آستانه در پاشیده می شود .گرفتتن قرآن برای وی و پاشیدن گلاب و نقل و سکه بر سر عروس ، ریختن اسپند بر آتش و صلوات جزئی ازمراسم استقبال از عروس است .
بعد از ورود عروس کرسی دیگری در کنار کرسی داماد بر تخت می گذارند تا عروس وداماد بر آن بنشینند و آماز خوانی و شادی ادامه می یابد .
زمانی که عروس و داماد به حجله می روند ابتدا داماد دست و پای عروس را با گلاب می شوید و متقابلا” عروس هم این کار ار انجام میدهد . این کار بر خلاف مثل ” گربه را در حجله کشتتن ” غرورو را در وجود عروس داماد از بین می برد و تواضع و احترام را جایگزین آن می سازد .
فردا صبح توسط خانواده عروس حلوائی بنام ” بیوتو” که مخلوطی از آرد و روغن و شکر و زرد چوبه و گیاهان داروئی دیگری است تهی شده و میان اقوام عروس و داماد تقسیم می شود . روز بعد از عروسی جهاز عروس به خانه داماد برده می شود . روزهای بعد نیز اقوام و خویشان به دیدار عروس و داماد و شادباش می روند و هدیه ای ” تو حجله ای ” برایشان می برند .
آنچه در این باب گفته شد اطلاعاتی است که در گفتگو با افراد متجرب و کهنسال شهرستان تهیه شده ، اکنون این روال عروسی بدینگونه صورت نمی گیرد و تغییرات فراوانی کرده است اما در عین حال برخی از اصطلاحات و مراسم آن هنوز پا برجاست .